Digitaliseren Audio

De eerste geluidsopname werd door de Fransman Édouard-Léon Scott de Martinville gemaakt. In 1850 legde hij op papier vast hoe geluid eruitzag, maar was hij niet in staat om de opname af te spelen. Hoewel indertijd meer wetenschappers zich met geluidsopname bezig hielden, bleek onder meer het idee van de Deen Valdemar Poulsen -om geluid niet mechanisch maar magnetisch vast te leggen- zeer interessant. Door de ideeën van Poulsen werd het uiteindelijk mogelijk om zowel geluid als beeld op magnetische band vast te leggen. De uitvinding had de ontwikkeling van een miljardenindustrie tot gevolg.

STANDAARDEN
Zoveel wensen, zoveel toepassingen: door de jaren heen zijn allerlei standaarden ontwikkeld. In de tijd dat die verschillende standaarden actueel waren was de kennis daarvan nog volop aanwezig. Vanaf het moment dat de AV sector van analoog op digitaal overging, is het kennisniveau er alarmerend snel op achteruit gegaan. Dat betekent niet dat die kennis als verloren moet worden beschouwd. Restauratie en conservering is door de jaren heen het domein geworden van specialisten; zeer ervaren mensen die letterlijk decennialang in het analoge AV-domein hebben gewerkt. U zult ze nodig hebben als u historisch beeld- of audiomateriaal wilt digitaliseren. Er is eigenlijk maar één simpele reden waarom…

‘Zomaar’ afspelen kan niet
Beeld- en geluidsbanden zijn niet eeuwig houdbaar. De chemische constructie van de dragers wordt na verloop van tijd instabiel. Daardoor is het niet meer mogelijk om een band ‘zomaar’ af te spelen. Het is een berucht fenomeen dat in de AV-branche het sticky-shed syndrome wordt genoemd: chemische decompositie van het polyester waarvan de band gemaakt is. Het probleem is oplosbaar, maar er schuilt een addertje onder het gras: elk merk en type beeld- of geluidsband moet volgens een bepaalde methode worden behandeld voordat deze kan worden afgespeeld en gedigitaliseerd. Ons advies: probeer niet zelf ‘zomaar’ een video- of audioband af te spelen. De ervaring is dat de informatie die erop staat bij een eerste poging al onherstelbaar beschadigd raakt. Vaak wordt over het hoofd gezien dat het opzettelijk beschadigen (of vernietigen) van beeld- of geluidsinformatie juridische consequenties kan hebben. Vooral als schriftelijk is vastgelegd dat uw organisatie de beheerder van een collectie is, dan brengt dat grote verantwoordelijkheden met zich mee.

METADATA
Conserveren betekent niet alleen audio, maar ook metadata digitaliseren. Veel bedrijven zetten enkel de audio of de video over. Op die manier gaan essentiële gegevens over de context van de opname verloren. Als dat nu al geen probleem oplevert, dan doet het dat in de toekomst wel. Een opname waarvan onduidelijk is wat de context is, moet in principe als verloren worden beschouwd. Ook dat kan binnen juridische kaders ernstige gevolgen hebben. Research waarmee achteraf oorsprong en betekenis van een opname moet worden achterhaald, kost ongelooflijk veel geld. Als papierwerk bij een opname ontbreekt of niet in orde is dan kan dat bijvoorbeeld tot serieuze copyrightkwesties leiden.

Mono versus stereo, kleur versus zwart/wit
Geloof het of niet: experimenten met stereo geluid begonnen al in 1881 maar het was de Britse wetenschapper Alan Blumlein die in 1932 stereo geluid voor het eerst op plaat vastlegde. Al vrij snel daarna werd stereo audio op geluidsfilm en geluidsband ontwikkeld. Met de komst van meersporen opnametechniek vroegen audiotechnici zich af hoe je al die geluidskanalen zodanig mixt, dat een stereo geluidsdrager zonder problemen op een mono apparaat kon worden afgespeeld. In de beginjaren van stereo audio is veel geëxperimenteerd. Een stereo opname is daardoor niet altijd mono compatible. Dat geldt ook voor video-opnamen in kleur of zwart/wit: ook in het analoge videodomein gelden bepaalde standaarden die onderling niet zomaar uitwisselbaar zijn. Dan is het wel zo prettig om te weten volgens welk systeem een opname ooit werd gemaakt.

HOOGST HAALBARE RESULTAAT
Wij benadrukken dat het altijd wijs is om het bederf van uniek audio- en videomateriaal op z’n minst een halt toe te roepen door het te digitaliseren. Wie weet over wat voor geweldig gereedschap wij in de toekomst kunnen beschikken, waarmee zo’n opname achteraf nog veel beter dan nu kan worden gerestaureerd? Sommige problemen kunnen we oplossen, sommige niet. Wij kijken altijd per geval of het de moeite waard zou zijn om een restauratie- en digitalisatiepoging te wagen.

De factuur: niet te duur?
Als uw organisatie werk uitbesteedt, dan is dat fiscaal aftrekbaar. Voor culturele projecten kunnen vaak aparte subsidies worden aangevraagd. Het getuigt van inzicht als een budget is gecreëerd dat partijen in staat stelt om archieven te beheren en te ontsluiten. Het is aan latere generaties om vast te stellen wat de waarde van die archieven is. De enige taak die onze generatie heeft, is ervoor te zorgen dat uniek historisch materiaal in een zo goed mogelijke staat beschikbaar blijft voor komende generaties. U besteedt die klus aan ons uit en wordt in de uitvoering ervan ontzorgd. Dat alleen al is een goede reden om u door POI Creatives te laten adviseren.